มะกรูด (ชื่อวิทยาศาสตร์: Citrus hystrix) เป็นพืชตระกูลส้ม (Rutaceae) ที่มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มะกรูดเป็นพืชที่มีประโยชน์หลากหลาย ใช้ในด้านการประกอบอาหาร ยาสมุนไพร และการดูแลความงาม ลักษณะเด่นของมะกรูดคือผลที่มีผิวขรุขระและกลิ่นหอมเฉพาะตัว
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของมะกรูด
ต้น : มะกรูดเป็นไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูงประมาณ 2-5 เมตร กิ่งก้านมีหนามแหลม
ใบ : ใบมะกรูดมีลักษณะเด่นคือมีรูปร่างคล้ายกับใบสองใบติดกัน ใบหนา สีเขียวเข้ม มีกลิ่นหอมมาก ใช้ในอาหารไทยและยาสมุนไพร
ดอก : ดอกมะกรูดมีสีขาวหรือสีชมพูอ่อน มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อตามกิ่งและปลายยอด
ผล : ผลมะกรูดมีลักษณะกลม มีผิวขรุขระ สีเขียวเข้ม เมื่อสุกเปลี่ยนเป็นสีเหลือง เนื้อในมีน้ำมันหอมระเหยมาก
การใช้ประโยชน์จากมะกรูด
- การประกอบอาหาร:
- ใบมะกรูดใช้เป็นเครื่องปรุงในอาหารไทย เช่น ต้มยำ ต้มข่า ผัด และแกงต่าง ๆ เพื่อเพิ่มกลิ่นหอมและรสชาติ
- ผิวมะกรูดใช้ในการทำเครื่องแกง เช่น แกงเขียวหวาน พริกแกงแดง
- ยาสมุนไพร:
- น้ำมันหอมระเหยจากมะกรูดมีสรรพคุณในการฆ่าเชื้อ ลดการอักเสบ และบรรเทาอาการปวด
- น้ำมะกรูดใช้ในการรักษาอาการคันหนังศีรษะ รังแค และป้องกันผมร่วง
- ใบและผิวมะกรูดใช้ในยาสมุนไพรเพื่อบรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และขับลม
- การดูแลความงาม:
- น้ำมันมะกรูดใช้ในการทำผลิตภัณฑ์บำรุงผิวและเส้นผม ช่วยลดความมันของผิวและผม
- ทำความสะอาดและขจัดกลิ่น:
- น้ำมันหอมระเหยจากมะกรูดใช้ในการทำความสะอาดและขจัดกลิ่นในบ้าน
การปลูกมะกรูด
มะกรูดเป็นพืชที่ชอบแสงแดดจัดและดินที่ระบายน้ำดี สามารถปลูกได้ทั้งในแปลงปลูกและในกระถาง การรดน้ำควรทำเป็นประจำแต่ไม่ควรให้น้ำขัง